فناوری HDR در مانیتور
اگر به دنبال یک مانیتور گیمینگ جدید هستید، احتمالاً با فناوری HDR مواجه شدهاید. High-dynamic range با مخفف HDR (محدوده دینامیکی بالا) یک فناوری نسبتاً جدید است که در بسیاری از مانیتورها و تلویزیونهای خانگی موجود میباشد. در حال حاضر تلویزیونها نسبت به مانیتورها، به ویژه مانیتورهای گیمینگ، از فناوری HDR جدیدتری برخوردار هستند. در این مقاله تکنولوژی HDR و انواع آن را تعریف میکنیم و سخت افزارهای مورد نیاز برای پشتیبانی از این قابلیت را بررسی میکنیم.
HDR چیست؟
فناوری HDR ویژگی است امکان نمایش تصویر با کنتراست عمیقتر، وسعت رنگ بیشتر و در کل نمایش بهتر از روشنایی را به نمایشگر میدهد. به عبارتی درصورت مشاهدهی محتوایی با پشتیبانی از HDR و صفحهنمایش کالیبره شده، اغلب جزئیات بیشتری در صحنههای روشنتر و تاریکتر تماشا خواهید کرد. در نهایت HDR موجب زنده بودن تصاویر و دیدن جزییات بیشتر میشود که قطعا تجربهی جدید و لذت بخشی را برایتان فراهم میکند.
برخورداری از محدودهی دینامیکی بالا به دو عامل کلیدی بستگی دارد: نمایشگر و محتوا. ممکن است یک مانیتور از فناوری HDR پشتیبانی کند اما محتوای مدنظر از چنین قابلیتی برخوردار نباشد. در این صورت احتمال دارد تصویری بی کیفیت حتی بدتر از حالت SDR (محدوده دینامیکی استاندارد) مشاهده کنید.
هنگام انتخاب نمایشگری با پشتیبانی از HDR باید به سه ویژگی مهم توجه کنید:
- حداکثر روشنایی کلی
- کیفیت نوردهی موضعی (Local Dimming)
- پشتیبانی از محدوده طیف رنگی گسترده
حداکثر روشنایی با واحد نیت، نسبت کنتراست کلی صفحه نمایش را تعیین می کند. در نمایشگرهای دارای HDR جزییات تصاویر روشن با بیشتر از حالت SDR نشان داده میشود. به طور مشابه، کاهش نوردهی موضعی و عملکرد آن در بخش تاریک تصویر جهت نشان دادن جزییات بیشتر و بهتر، همچنین نسبت کنتراست بالا تأثیر گذار است. محدودهی طیف رنگی گسترده به این معناست که صفحه نمایش قادر به تولید پیکسلهای RGB با رنگهای بیشتری نسبت به SDR باشد. این مزیت هم در نمایش رنگهای دقیقتر و هم در اموری مانند گرافیک و بازی اهمیت دارد.
فناوری VESA DisplayHDR در مانیتور
HDR در تلویزیون های مختلف و نمایشگرها به شدت متفاوت است. اولین تلویزیونها با استاندارد HDR (یا HDR10) به بازار آمدند که دارای پشتیبانی از طیف رنگی گسترده، نوعی کاهش نوردهی موضعی و سطوح روشنایی تا 1000 نیت بودند. تاکنون مدلهای مختلفی از HDR مانند Dolby Vision، HDR10+، HLG و غیره، به بازار آمدهاند که هرکدام ویژگی مخصوص به خودشان را دارند.
مانیتورها نیز اولین بار از HDR10 پشتیبانی کردند. در حال حاضر هر مانیتوری که با برخورداری از HDR کیفیت خوبی از تصاویر را نشان میدهند، توسط استانداردهای VESA DisplayHDR تنظیم شدهاند. این فناوری از VESA DisplayHDR 400 شروع شده و تا VESA DisplayHDR 1400 ادامه مییابد.
سادهترین روش برای تشخیص تفاوت نسخههای HDR، شناسایی عددی است که با حداکثر روشنایی نمایشگر ارتباط دارد. برای مثال مانیتوری با تکنولوژی DisplayHDR 400، حداکثر روشنایی 400 نیت است، در حالی با وجود فناوری DisplayHDR 1000، حداکثر روشنایی به 1000 نیت خواهد رسید. البته درنظر داشته باشید که هر مانیتوری با قابلیت DisplayHDR 400، ممکن است بهترین عملکرد را در نمایش تصویر نمایش ندهد.
عوامل تأثیر گذار در عملکرد HDR
علاوه بر حداکثر روشنایی، هر سطح از DisplayHDR برای داشتن بهترین عملکرد، به عوامل دیگری نیز وابسته است. برای مثال، DisplayHDR 400 میتواند بر روی مانیتورهای فاقد نوردهی موضعی و طیف رنگی گسترده استفاده شود اما کیفیت بالایی ارائه ندهد. در فناوری DisplayHDR 600 این موضوع اهمیت بیشتری داشته و به سطح خاصی از Local Dimming و محدوده رنگی نیاز دارد. به طور کلی هرچه شدت روشنایی بیشتر باشد، کیفیت بهتری از HDR دریافت خواهید کرد. البته این موضوع هزینهی خرید را نیز افزایش میدهد.
یکی از مهمترین عوامل در این خصوص، نوردهی موضعی است که هنگام نمایش بخشهای روشن تصویر، بهطور ناخواسته مناطق تیرهتر را پاک نمیکند. در DisplayHDR 600، به سطح نوردهی موضعی edge-lit نیاز است. در این سطح، صفحه نمایش به نوارهایی تقسیم شده و روشنایی را به صورت جداگانه تنظیم میکند. این موضوع در برخی موارد عملکرد خوبی دارد. اما گاهی منجر به روشن شدن بخش بزرگی از تصویر میشود که ممکن است موجب حواس پرتی کاربر شود.
در DisplayHDR 1000 و بالاتر، به سطح FALD (آرایه کامل نوردهی موضعی) (full-array local dimming) نیاز است. این قابلیت صفحه را به صدها یا هزاران منطقه تقسیم کرده و به صورت جداگانه روشناییشان را تنظیم و تصویری با کنتراست دقیقتر تولید میکند. در نمایشگرهای OLED تک تک پیکسلها به صورت جداگانه روشن و خاموش میشوند و برای فناوری HDR بهترین پنل محسوب میشوند. اگرچه DisplayHDR 1000 در مانیتورها کیفیت بالایی را نشان میدهند، اما بازهم مانیتورها نسبت به تلویزیونها در ردهی دوم قرار میگیرند.
برای برخورداری از HDR، کدام عوامل باید سازگار باشند؟
HDR باید از طریق تمام سخت افزارها، از جمله مانیتور، کارت گرافیک، کابل نمایشگر، و در نهایت محتوای مدنظرتان (مانند بازی یا فیلم) پشتیبانی شود.
مانیتور
نمایشگرهای مختلفی با قابلیت HDR در بازار موجود هستند. در اکثر موارد، بهتر است به دنبال مانیتوری با استاندارد VESA DisplayHDR باشید. اگر در مشخصات مانیتوری تنها از عبارت «HDR» یا «HDR10» استفاده شده، به این معناست که سیگنال HDR را میپذیرد، اما عملکرد آنچنانی ندارد. در این صورت بهتر است یک نمایشگر با محدوده دینامیکی استاندارد (SDR) خریداری کنید تا HDR10!
کابلهای نمایشگر
در اکثر کابلهای نمایشگری که دارد، پشتیبانی از HDR پیدا میشود. اما اگر نرخ به روز رسانی مانیتور شما بالاست، برای بهره مندی از بالاترین کیفیت، باید بهترین خروجی GPU را دریافت کنید. برای رزولوشن 4K با نرخ تازه سازی 60 هرتز، میتوانید از کابل معمولی HDMI 1.4 استفاده کنید. اما برای نرخ تازهسازی بیشتر از 60 هرتز، به یک کابل بسیار پرسرعت (مانند HDMI 2.1) نیاز دارید. هنگام استفاده از HDMI معمولی 1.4 احتمالاً باید خروجی RGB کامل را به YCbCr442 در کنترل پنل های Nvidia و AMD تغییر دهید تا HDR با کیفیت 4K نمایش داده شود. اما در کنسولهای PS4 و Xbox One این کار به صورت خودکار هنگام نمایش محتوای HDR انجام میشود.
اگر میخواهید از کابل DisplayPort استفاده کنید، بهتر است به سراغ نرخ به روز رسانی بالا و فناوری HDR بروید.
کارت های گرافیکی
خبر خوب این است که برای استفاده از بهترین عملکرد فناوری HDR، به جدیدترین مدل GPU نیاز نخواهید داشت. اگرگرافیک شما ساختهی Nvidia است، پردازندههای گرافیکی GTX 950 به بعد از HDR پشتیبانی میکنند. در خصوص گرافیکهای AMD، پردازندههای جدیدتر از R9 380 این قابلیت را دارند. همچنین جدیدترین کارتهای گرافیکی انویدیا و AMD، پشتیبانی از درگاه HDMI 2.1 را دارند.
نسل هفته به بعد پردازندههای گرافیکی یکپارچه اینتل نیز از HDR پشتیبانی میکنند. به همین دلیل بسیاری از لپتاپهای مدرن از این ویژگی برخوردار هستند.
استفاده از HDR در ویندوز 10
در نهایت پس از بررسی مشخصات سخت افزاری سیستم، باید سیستم عامل شما نیز قابلیت پشتیبانی از HDR را داشته باشد. اگر سیستم عامل شما ویندوز 10 است از طریق مراحل زیر میتوانید پشتیبانی از HDR را فعال کنید:
- Settings > Apps > Video Playback بروید
- روی «Play HDR games and apps» کلیک کنید تا HDR فعال شود
بعد از فعال کردن، صفحه نمایش شما به سرعت روشن و خاموش میشود تا از حالت SDR به HDR تغییر وضعیت دهد.
در خصوص بازیها، پشتیبانی از HDR کمی تفاوت دارد. برخی از بازیها برای اجرا با قابلیت HDR نیاز دارند که ویندوز 10 نیز فعال باشد. در برخی دیگر نیز در صورت فعال بودن پشتیبانی ویندوز ممکن است تصویر بی کیفیتی نشان دهند. بعضی از بازیها نیز به طور خودکار HDR را روشن میکنند. بنابراین بهتر است قبل از اجرای بازی، آن را کمی بررسی کنید.
آیا HDR ارزشش را دارد؟
برای بهره مندی از HDR شما به یک مانیتور عالی، یک پردازنده گرافیکی قوی و محتوایی نیاز دارید که از آن پشتیبانی کنند تا عملکرد واقعی را ببینید. همچنین لازم است از مانیتوری با فناوری VESA DisplayHDR استفاده نمایید. در نظر بگیرید که هرچه روشنایی کلی، نوردهی موضعی و محدوده طیف رنگی بیشتر شوذ و سطح VESA DisplayHDR بالاتر باشد، مانیتور انتخابی شما گرانتر خواهد بود. پس اگر این قابلیت برای شما اهمیت زیادی ندارد، پیشنهاد ما به شما استفاده از مانیتور با قابلیت SDR است.
منبع نوشته: